Rusya’nın üzerine bir kara kış olarak çöken
1917 Ekim Devrimi, toplumsal hayatın hemen her alanına olduğu kadar, edebiyat
dünyası üzerine de karabasanlar salmıştır. 1921’de kurulan Rus Proleter
Yazarlar Derneği, yazarların hak ve hukuklarını arama teşkilatı olmak yerine,
bir sansür kurulu işlevi görmüş, özgür düşünceli yazarları denetlemek bahsinde
her tür haltı yemiştir.
RPYD yiyeceğini yemiştir ama uyguladığı
zorbalıklara direnen dik duruşlu yazarlarla da karşılaşmaktan kendisini
kurtaramamıştır. Mikhail Bulgakov bu bağlamda listenin başındaki onurlu ve haysiyetli
isimlerden birisidir…
Bulgakov yaşadığı süre içinde sadece RPYD’ye
meydan okumamış, onun ötesinde Ekim Devrimi’nin ipini pazara çıkarmıştır. Heart
Of A Dog (Köpek Kalbi) onun bu yoldaki abidevi eseridir. Bulgakov’un gençlik
yıllarında yazdığı bu eser, yazarın ölümünden ancak yirmi sekiz yıl sonra
yayımlanabilmiştir. Sadece bu bile Rusya’daki dik duruşlu yazar çizer takımının
ahvalini yansıtmaya yeter…
Köpek Kalbi üzerinde yoğunlaşan farklı disiplin
mensupları bu eseri çok katmanlı okumalara tâbî tutabilirler. Biz sadece
şuradan tutsak, bu metni amacımıza hizmet eder hale getirebilir, yazdığımız
satırların keyfini sürebiliriz: Maruz kaldığı bir ameliyattan sonra
"köpek-insan" olan Sharikov, egemen ideolojinin sağladığı imkanlarla
sosyal statüsünü yükselten kaltabanları temsil eder.
Teknik olarak bir bilimkurgu romanı olan Köpek
Kalbi, içerdiği ironik göndermelerle sosyal bir eleştiri mahiyetindedir.
Romandaki eleştirel tutumlar başlarda köpeğin gözlemleri üzerinden verilirken,
bahsettiğimiz tıbbi müdahaleden sonra müdahaleyi yapan ekibin mensupları
gözünden dile getirilir. Sözgelimi, romanın daha ilk sayfasında, zavallı
köpeğin üzerine “kirli kasketli alçak Sovyet Halk Ekonomisi Merkezi Genel
Kafeteryası Ahçısı” kaynar su dökmüştür. Burada şöyle konuşturulur köpek:
“Pislik herif, bir de kendisine proleter diyor!” Ve şöyle: “Ben ona ne kötülük
yaptım? Kapı önündeki çöp yığınını eşelemişsem, bununla Sovyet Halk Ekonomisi
daha fakir hale mi gelecek? Açgözlü hayvan!
(14 Temmuz 2016 tarihinde buraya kadar yazılmış
olan bu yazının devamı bir gün inşallah gelecek...)
Yazdıktan sonra unuttuğum, fakat daha sonra bulduğum işbu metnin aslı
şuradadır, tıklayınız.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder