30 Haziran 2020 Salı

MEZARLIK KOMUTANI

lspanya edebiyatının önemli isimlerinden Katalan şair ve yazar José Agustín Goytisolo (José Augustin Gaytisolo, 1928-1999), üçü de edip olan Goytisolo kardeşlerin (diğer ikisi Juan ve Luis) en büyüğü ve ünlüsüdür. 

İspanya'da "50 Kuşağı"nın en önemli yazarlarından olan Goytisolo, "Barselona'nın Şiirsel Okulu" adıyla da anıldı.
Şiirlerinde toplumsal sorunları estetik değerler eşliğinde ele alan şairin bu tercihinde hukuk tahsili yapmış olması etken olabilir. Fakat bundan daha önemlisi, 1938'de daha 10 yaşındayken, İspanya iç savaşında, Franco güçleri tarafından annesinin öldürülmesi olsa gerektir. Kuşkusuz, iç savaş sonrası kurulan falanjist Franko diktatörlük rejimi de onun sanatı incelenirken dikkate alınmalıdır. 

Büyük Goytisolo'yu gündemime almamın nedeni, şu günlerde zihnimde kendisine derin bir yer edinmiş olan "Alkışlarla Seçilen" şiiri. 

Said Maden'in Çağdaş İspanyol Şiiri (Çekirdek Yay., İst., 2001) adlı antolojisinde yer alan şiirde demokratik imkânları diktatörlük atmosferine dönüştüren bir "önder"e atıflar yapılır. Bu atıfları tek tek açıklamaktansa, şiirin tamamını kaydetmek istiyorum: 
    Yanlış anlama oldu. "Sandık başına!" diye 
    bağırdılar, o, "demek silah başına!" dedi. 
    Onuruna toz kondurmazdı, çok adam 
    öldürdü tabancalar, tüfekler, buyruklarla.

    Sonra kılıcını kına sokarken, dedi ki:
    "Demokrasi en üstün yetkinliktir!"
    Halk alkışladı onu. Tek susanlar
    aldırışsız ölüler oldu.

    "Yerine gelecek halkın istemi, tamam mı?
    Bundan böyle ben -sessizlik-
    Önder'inizim sizin. Kabul etmeyenler
    parmak kaldırsın bakalım şimdi."

    Sonsuz bir ölüler kalabalığı
    Onu seçti mezarlığın komutanlığına. (s. 159)

Her bakımdan sarih bir manzum öykü. Çağlara meydan okumuş bu metniyle Goytisolo.  Sadece çağlara değil, yönettikleri toplumları ölüler mezarlığı mensubu yapanlara...  Ve dahi mezarlık halkı olmaya rıza gösteren kitlelere de...

Ankara, 30 Haziran 2020









 

Hiç yorum yok: