MASKELİ BALO

Maskesiz hayata veda. Sanki maskesiz miydi hayatımız? Elbette değildi. Toplumsal hayat içinde, her birerimiz maskeyle dolaşıp dururduk. Maskelediğimiz nice yönümüz vardı; halimiz, tutumumuz, özelliğimiz... Kimi zaman rol icabı, kimileyin pozisyon.  

Maske ve balo kelimelerinin "Maskeli balo" şeklindeki izdivaçları bu anlamda hayli fikir vericidir. Bakın bu ifadenin anlamsal karşılığını Behçet Necatigil şiir diliyle nasıl çerçeveleyip duvara asmış. İşte "Maskeli Balo" şiiri:

Siz yine o maskeli balodan döndünüz

-Ben bu ismi verdim hayata-

Duracak haliniz kalmadı ayakta

Soyunup dökününüz

Siz kurt oğlu kurtsunuz

Bir ben biliyorum sizi.

Bir ben görüyorum kuzu postuna girdiğinizi

Bravo, yine nasıl yutturdunuz.

Yine parmağım ağzımda kaldı.

Masumluk akıyordu yüzünüzden.

Yine nasıl da çevirdiniz üstünüzden

Dünyanın düşman bakışını kurtlara karşı.

Yaklaştılar yanınıza korkusuz

Yine her birini kıstırdınız, gizli.

Tıkır tıkır yürütürken işinizi

Yine bıyık altından gülüyordunuz.

Maskeli balo bitti, yine gece evinize döndünüz.

Ayakta duracak haliniz kalmadı şimdi.

Bakmayın aynalara, aynalar kirli

Aynalarda rezil olur yüzünüz.   

Necatigil, yüzünü alçakça maskeleyenin yüzsüzlüklerini betimlemiş. Aynı başlıkta bir başka metne imza atan Murathan Mungan ise, bestelenip Yeni Türkü grubunca da okunan şiirinde geçip giden eski aşk günlerine özlemi dile getirir ve hayatı maskeli baloya benzetir: 

Yaredir sinede eski sevgili

Eski sevgili eski günler

Hayata baksana takmıyor kimseyi

Hiçbir şey diriltmez artık geçmişi

Yaredir yine de

Yaktın gemilerimi

Dönüş yok artık geri

Tak etti canıma bu maskeli balo

Bu maskeli balo

Ve onun sahte yüzleri

..."

Hayatın ve bu hayat içinde insanların maskeyle, maskeli baloyla ilişkileri sadece şiirin diline düşmemiştir. Bu anahtar kelimeler üzerine küçük bir mesai harcamak, başka metin örneklerine rastlar. Mesela anılara. İşte ünlü büyükelçi Tanşuğ Bleda'nın anıları. Meslek hayatı boyunca yaşadığı ilginçlikleri "Maskeli Balo" kitabında toplamış... Başka örnekler mi?

İsterseniz başka örnekleri dünya kültür mirası üzerinden verelim. Mesela müzik dünyasından:
İşte ünlü İtalyan müzisyen Guiseppe Verdi'nin operası: Un ballo İn Maschera. İsveç Kralı 3. Gustav'ın 1792'de sarayda verdiği bir balo sırasında uğradığı suikasti anlatır Verdi. Üstelik, o dönemde bir kralın katledilişiyle ilgili sanatsal bir eser oluşturmayı yasaklayan İtalyan yasalarına rağmen...
Alman müzik grubu Running Wild'in 1995'te çıkardığı albümün ve albümdeki ikinci şarkının adı da Maskeli Balo (Masquerade) adını taşır. Parçanın nakarat bölümünü şuraya çıkarıyorum:

"Masquerade, hiding their black-heart

Masquerade, evil and dark

Masquerade, treason and lies

Masquerade, covers their evil eyes"

(Maskeli balo, siyah kalplerini saklıyor

Maskeli balo, kötü ve karanlık

Maskeli balo, vatana ihanet ve yalanlar

Maskeli balo, şeytan gözlerini örter)

Masquerade adını taşıyan albüm ve şarkısıyla meşhur bir diğer grup Dreams of Sanity'dir. Avusturyalı grup 1999'da çıkardığı albümde, ilki "İn which a mask is applied not only shielding the ugliness." (Bir maske sadece çirkinliği korumakla kalmaz.)  şeklinde başlayan ve Masquerade başlığını taşıyan bir kaç şarkı yer almaktadır. 

İsveçli müzisyen ve gitarist Yngwie J. Malmsteen’in "War to End All Vars" adlı albümünde yer alan Masquerade şarkısı da hayli meşhurdur. İşte sözlerinden bir bölüm: 

"You never show yourself

You're living in disguise

You keep on runnin'

And you'll run until you die

Someday you'll realize

You made a great mistake

The devil in your eyes

You're just a big fat fake

Break down the falls

Drop the false facade

Always in disguise

İn the mask you made

Tryin' to hide your eyes

İn the masquerade

why?"

(Asla kendini gösterme

Kılık değiştirerek yaşıyorsun

Koşmaya devam ediyorsun

Ve sen ölene kadar koşacaksın

Bir gün fark edeceksin

Harika bir hata yaptın

Gözlerindeki şeytan

Sen sadece büyük bir şişmansın

..........)

1975'te Londra'da kurulan İngiliz heavy metal grubu İron Maiden, 1999'da Stockholm'de kurulan İsveçli rock grubu Eclipse, maskeli balo üzerine şarkılar söyleyen diğer gruplardır.