Babalar ve Oğullar, ünlü Rus romancısı İvan Turgenyev (1818-1883)’in
1861’de yayımladığı romanı. Bu romanı Türkçe’ye çevirmek için pek çok çevirmen
emek harcamış: Hasan Ali Ediz, Vasıf Onat, Leyla Soykut... Biz Babalar ve
Oğullar’ı Leyla Soykut’un (Hayat Neşriyat, 2. Baskı, İst., 1971) tercümesinden
okuduk.
Eserleriyle, yaşadığı dönemin Rus toplum yapısını sorgulayabilen Turgenyev,
Babalar ve Oğullar’da bunun en güzel örneğini sergiler. Romanın yazıldığı ve
yayımlandığı yılların Rusya’sıyla ilgili sağlıklı bilgileri Akdes Nimet
Kurat’ın Rusya Tarihi adlı eserinde (TTK, Ank. 1948, s. 332-343)
bulabilirsiniz.
Babalar ve Oğullar romanı asilzadelerle romantik devrimci (nihilist)
gençlerin mücadelesini konu ediniyor. Bazarov ve Kirsanov ailelerinin
oğullarıyla; oğulların toplumsal kurumlarla çatışmaları ve umutsuz aşk
oyunları, bu romanın can alıcı noktalarını oluşturur. Romandaki çatışma ve
uyumsuzlukların sebebi sosyolojiktir. Zira anlatılan iki aileden Kirsanovlar
asilzadedir. Bazarov ailesi ise anne tarafından asilzade, baba tarafından asker
kökenlidir. Bu, her iki ailenin de, ekonomik yönden üst gelir grubundan oluşunu
gösteriyor. Üniversite mezunu oğullar ise yerleşik bütün kurumlara, dolayısıyla
asilzadeliğe de karşıdırlar. Bu arada gençlerin gönül ilişkisi içine girdikleri
kadınların da asilzade olduğunu söyleyelim. Romanın adı bütün bu çatışma ve
çelişkilere istinaden, Babalar ve
Oğullar’dır ve elimizdeki metne uygundur.
Babalar ve Oğullar daha özel bir gözle de okunabilir. Nihilist bir genç
olan Yevgeniy Bazarov’un geleneksel Rus sosyal, siyasi, ahlâkî, manevî,
iktisadi hayatı karşısındaki mücadelesidir çünkü romanın temel konusu.
Bu konu çerçevesinde, vak’a şu halkalarla örülüyor: Bazarov, yerleşik hiç
bir şeye değer vermeyen genç bir nihilisttir. Üniversiteden mezun olmuş, tıp
doktorluğuna ilk adımını atmıştır. Tatilini geçirmek için arkadaşı Arkadiy ile
onların çiftliğine gider. Rusya’da derebeylerle köylüler arasında
anlaşmazlıklar vardır ve hükümet yeni belirlediği usullerle bu anlaşmazlıkları
giderme çabasındadır. Arkadiy’in derebeyi olan babası Nikolay Petroviç
Kirsanov, köylüleri yeni usullerle idare etmeye çalışmaktadır.
Çiftlikte bulunan bir başka asilzade, amca Pavel Petroviç’tir.
Asilzadeliğin bütün özelliklerini üzerinde taşıyan Pavel, “misafir”den hiç
hoşlanmaz. Pavel ile Bazarov arasında sonu düelloya varan bir çatışma başlar.
Bu arada, canları sıkılan iki genç, Arkadiy ile Bazarov, bir davete
katılmak için komşu yerleşim birimine giderler. Orada Anna Odintsova ile
tanışırlar. Asilzade, zengin ve bir miktar da güzel olan bu dul kadın onları
çiftliğinde misafir eder. Her iki gencin de gönlüne giren Odintsova, özellikle
aşk da dahil hiçbir değere yüz vermeyen Bazarov’u derinden sarsar. Fakat hiçbir
zaman onmayacak olan bu ilişki, iki tarafa da acılar çektirecektir.
Kuşkusuz acının büyüğünü çeken Bazarov’dur. Kalbindeki yangını söndürmek
gayesiyle çekildiği baba ocağında, mesleğiyle ilgili bir çalışmaya iştirak eder
ve mikrop kaparak beklenmedik bir şekilde ölüme gider.
Gennadiy N. Pospelov, Edebiyat Bilimi (Çev: Yılmaz Onay, Bilim ve Sanat
Yay., C. 2., Ank., 1984-1985, s. 130.) adlı kitabında “Babalar ve Oğullar’da...
Turgenyev’in esas bakışı, kahramanların felsefel konumlarına, özellikle de
Bazarov’un maddesi görüşlerine yönelikti; bu nedenle romanda kişilerin felsefe
tartışmaları önemli bir yer kaplamaktadır.”
demektedir. Kabul edilir ki, bir romanı daha okunur kılan hususların
birisi, belki de en önemlisi, romandaki ilişki ağları ve çatışmalardır. Pospelov’un
da işaret ettiği gibi, Babalar ve Oğullar, ilişki ağları ve çatışmaları bol
olan bir romandır. Dolayısıyla, bu yönüyle incelenmeyi hak ettiğini söylemek
fazladan olacak.
Şimdi, vak’anın oluşumunda önemli paya sahip olan ve hemen hepsi ayrı ayrı
büyük “halka” olmaya aday bu ilişki
ağlarını sıralayalım.: 1. Bazarov – Pavel, 2. Bazarov - Odintsova - Arkadiy, 3. Nikolay Petroviç - Feniçka -Pavel Petroviç – Bazarov, 4. Arkadiy -
Katya, 5. Bazarov – Arkadiy…
Bugünün dünyasına dair ipuçları da sunan bu ilişki ağlarını ayrı ayrı
değerlendirmek borç hanemize kaydedilsin…
1 yorum:
tebrik ediyorum()
Yorum Gönder