15 Mart 2019 Cuma

FENİÇKA VE FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ…

Babalar ve Oğullar romanında Turgenyev’in üç erkeğin merkezine yerleştirdiği feminen bir kahramanı vardır: Feniçka. Üç erkek kahraman ise: Nikolay Petroviç, Pavel Petroviç ve Bazarov… Bunları ben Feniçka’nın FKB’si olarak alıyor, sırasıyla Nikolay’a Fizik, Pavel’e Kimya, Bazarov’a ise Biyoloji diyorum.
           
Şimdi, Feniçka’yı bu FKB’nin her bir şahsı ile ayrı ayrı ele alalım. Ama önce gelin şu merkezî gücü, Feniçka’yı tanıyalım:

Feniçka, biraz sonra tanıtacağımız Nikolay’ın birlikte yaşadığı genç kadındır. “Resmî” bir evlilik yoktur aralarında. Bununla birlikte, aşağıda da göreceğimiz gibi, başkaları da vurgundur ona.

Babalar ve Oğullar anlatıcısı onu şöyle tanıtır: Pembe-beyaz yüzü, yumuşak saçları, koyu renk gözleri, çocuk dudağı gibi kabarık kulakları, yumuşak elleri, ince derisi ve sevimli yüzü ile genç bir kadındır.  23 yaşlarındadır. Yusyuvarlak omuzları olan Feniçka’nın dış tasviri  başına örttüğü bir aksesuar ile tamamlanır.

O, utangaçlığı, kısık sesliliği ve masumiyet timsali oluşu ile de bir roman yazarının elini güçlendiren kahramandır.

1. Feniçka-Fizik: İşleri iyi gitmeyen bir aristokrattır Nikolay. İki yüz kişilik bir malikanesi, kendi ifadesiyle “iki bin dönümlük bir çiftliği” vardır. Okuma yazma bilmeyen kaba saba bir generalin oğlu olarak dünyaya gelmiş, on dört yaşına kadar ucuz öğretmenlerin, laubali yaverlerin elinde büyümüştür. Kendisine cesaretsizliğinden ötürü okulda ödlek lakabı uygun görülmüş, orduya girdiği günlerde ayağı kırıldığından “azıcık topal” kalmıştır. 18 yaşlarında üniversiteye girmiş, 1835’de üniversiteyi bitirmiş, babasının ölümünden hemen sonra oturduğu evin sahibinin kızıyla evlenmiş, bu evlilikten Arkadiy dünyaya gelmiştir. Evliliğin onuncu yılında karısı ölen Niikolay’ın acısı büyük olmuştur. Avrupa’ya gitmek istemiş, fakat oradaki karışıklıklardan ötürü köyüne yerleşmiştir.

“Azıcık topal”lığı askerlikten kalan Nikolay’ın saçlarındaki aklar da karısının öldüğü yılların mirasıdır. Biraz şişman ve kamburdur. Anlatıcı onun 44. yaşından haberler verir bize. Nikolay şiir ve sanat düşkündür. Bazarov ise onu modası geçmiş birisi olarak görür. Duygusallığıyla ön plandadır. Pavel ise  “hoşgörülü ve alçakgönüllü” diye niteler Nikolay’ı.

On yıl evli kaldığı karısı Maşa’nın ölümünden sonra evlenmeyen Nikolay, bir taşra kasabasındaki handa tanıştığı Feniçka’yla annesini kendi çiftliğine alır. Feniçka’nın annesi Arine öldükten sonra Nikolay genç kızla birlikte yaşamaya başlar. Nikolay bu fizikî ilişkiyi en yakınlarına açıklarken bile zorlanmaktadır. Örneğin oğlu Arkadiy’in Feniçka ismini yüksek sesle söylemesini bile istemez.

Nikolay ile Feniçka ilişkisinde trajedi yoktur. Nikâhsız süren ilişki kendi içinde herhangi bir problem doğurmaz. Hatta romanın sonlarında onların nikâhlandıklarına şahit oluruz.

2. Feniçka-Kimya: Pavel, kardeşi Nikolay’ın metresi Feniçka’ya karşı gizli bir ilgi duymaktadır. Bu yüzden arada bir çıkıverir Feniçka’nın karşısına.

Feniçka ise Pavel’den çekinmektedir: Önceleri kendisiyle hiç konuşmamasından, sonraları ise takip ettiği düşüncesinden...

İşte bir gezinti sırasında korktuğu başına gelir. Bazarov’un, Feniçka’nın rızası olmadan kendisini öpmesini Pavel görmüştür.

Hemen hatırlatalım, Pavel ile Bazarov arasında geçen düello bu olaydan sonra gerçekleşmiştir.

Pavel, Feniçka’da eski sevgilisi Prenses R’yi görür. Hatta bunu hastalıktan yattığı bir gün, Nikolay’a söyler. Buna ilgisiz kalan Nikolay Petroviç, ağabeyindeki eski sevdanın alevlendiğini düşünür. Pavel ise Feniçka için konuşmaktadır: “Ah, uçarı yaratığı ne kadar da seviyorum. (...) Alçağın biri ona dokunsun, buna dayanamam...” (s.298) “Alçağın biri”, elbette Bazarov’dur.

Pavel hastayken Feniçka ona yardım eder. Bu yardımların sonuncusunda Pavel Feniçka’yla çeşitli hususları konuşur. Hatta Bazarov’un öpme girişimini bile dile getirir. Feniçka suçsuz olduğunu, Nikolay Petroviç’i kimseye değişmeyeceğini söyler ve gözyaşlarını sel eder. Pavel ise “içinde mahvolmuş bütün bir hayat”  ile titreyip kalır.

Bu olaydan sonra Pavel anlayacaktır ki Feniçka’yla kimyaları uyuşmamaktadır. Pes eder,  kardeşi Nikolay’dan, Feniçka ile nikâh yapmasını ister.

3. Feniçka-Biyoloji: Bazarov Feniçka’yı ilk gördüğünde onu “Ne şirin şey!” (s. 84)  diyerek işaret eder. Feniçka’nın kim olduğunu Bazarov’a Arkadiy anlatır. Bazarov onunla tanışmak ister ve tanışır.

Bazarov’un Kirsanovlar içinde içini dökememekle birlikte seve seve sohbet ettiği tek kişi Feniçka olur. O da Bazarov’a karşı rahattır, güven duyabilmektedir. Hatta bu ikili birbirlerinden hoşlanmaktadırlar. Bu hoşlanmanın derin bir aşk serüveni oluşturmadığı açıktır. Bir gezinti sırasında Bazarov’un Feniçka’yı öpmesinden sonra ise birliktelik pek olmaz.

Pavel ile yaptığı düellodan sonra Kirsanovlar’dan ayrılırken Bazarov Feniçka’yla vedalaşamaz. Onunla sadece bakışır ve kendi kendine “Buralarda solup gidecek besbelli!” (s.300) diye söylenir.

Hiç yorum yok: